Değerli okurlar, 311 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
A- ÖTV ve KDV’nin Maliyete İlave Edilmesi Halinde Binek Araç Amortismanlarının Muhasebeleştirilmesi
Örnek: (XYZ) Ltd.Şti. 01.08.2020 tarihinde ÖTV ve KDV dahil 800.000 TL’ye binek otomobili satın almıştır. (Şirket ÖTV ve KDV’yi maliyete ilave etmiştir.)
Aşağıdaki kayıtlardan da görüleceği şirketin gider yazma hakkı toplamda sadece 300.000 TL olup aradaki 500.000 TL’yi kayıtlarına KKEG olarak almalıdır.
2020 yılı itibariyle amortisman sınırı KDV -ÖTV dahil 300.000 TL’dir. Şirket KDV ve ÖTV’yi maliyete dahil etme yöntemini tercih ettiğinden amortisman sınırı olarak bu tutar uygulanacaktır.
Burada öncelikle kıst amortisman hesaplanacaktır. Bu nedenle aracın alındığı ay tam sayılmak üzere kalan süre kadar amortisman ayrılacaktır. Ağustos dahil olmak üzere 5 aylık amortisman ayrılacaktır.
Yıllık Amortisman: 300.000 x 0,20 = 60.000,00
5 aylık amortisman: 60.000/12*5 = 25.000,00
Kalan (60.000 – 25.000=) 35.000,00 TL ise 2024 yılında ayrılacak amortismana ilave edilecektir.
Tablo:2 Amortisman Tablosu (ÖTV ve KDV’yi Maliyete İlave Edenler İçin)
* Kıst amortisman olduğundan dolayı 5 aylık hesaplanmıştır.
** 2024 yılının amortisman tutarı olan 60.000 TL’ye 2020 yılında hesaplanmayan kıst amortisman tutarı olan 35.000 TL eklenmiştir.
Önemle hatırlatmak isteriz ki , şirket 800.000 TL’nin tamamı için amortisman ayıracak ancak bu tutarın sadece 300.000 TL’lik amortisman sınırına isabet eden kısmını gider yazabilecektir.
Yıllık Amortisman: 800.000 x 0,20 = 160.000 TL
Yukarıda da hesaplamış olduğumuz üzere amortisman sınırı olan 300.000 TL’ye isabet eden ve gider yazılacak olan ilk yıl kıst amortisman tutarı 25.000 TL’dir.
*** 257 Birikmiş amortismanlar hesabını da ikiye ayırabiliriz. KKEG’ye isabet eden kısım için ayrı bir 257 hesap açılabilir.
**** Şirket bu aracı 2024 yılından önce satarsa bu hesabın 257 hesap ile kapatılması gerekmektedir.
İlk yıl kaydı bu şekilde yapıldıktan sonra ikinci yıl kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
Yıllık Birikmiş Amortisman: 800.000 x 0,20 = 160.000 TL
Gider yazılacak amortisman 300.000 x 0,20= 60.000 TL
Görüldüğü üzere şirket ilk yıl amortisman gideri yazılamayan tutar olan 35.000 TL’yi son yıl gider yazmak suretiyle toplamda 300.000 TL’yi amortisman yoluyla giderleştirmiştir.
ÖNEMLİ NOT: Ancak, söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir. Bu nedenle KKEG olarak eklenen tutarların ayrı bir hesapta izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz.
B- ÖTV ve KDV’nin Giderleştirilmesi Halinde Binek Araç Amortismanlarının Muhasebeleştirilmesi
Örnek: (XYZ) Ltd.Şti. 01.08.2020 tarihinde 283.200 TL’ye bir binek oto almıştır. Araca ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Matrah: 120.000,00
ÖTV: 120.000,00
KDV: 43.200,00
Toplam: 283.200,00
Şirket ÖTV ve KDV’yi giderleştirmiştir. 2020 yılı için gider yazma sınırı 140.000 TL’dir. Bu nedenle şirket en fazla bu tutara isabet eden kısmı gider yazabilecektir.
—————————————————–01/08/2020————————————-
254 TAŞITLAR 143.000,00
770 GEN.YÖN.GİD. 140.000,00
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR 283.200,00
Açıklama: ……….plakalı araç kaydı
————————————————————————————————————-
2020 yılında ÖTV ve KDV ‘yi gider olarak muhasebeleştiren şirketler için amortisman sınırı 160.000,00TL’dir. Araca ait ÖTV ve KDV sınırı olan 140.000,00 TL düşüldükten sonra kalan amortisman tutarı olan 143.200,00 TL bu sınırın altında olduğu için bu tutarın tamamına amortisman ayrılabilecektir.
Tablo:3 Amortisman Tablosu (ÖTV ve KDV’yi Giderleştirenler İçin)
* Kıst amortisman olduğundan dolayı 5 aylık hesaplanmıştır.
** 2024 yılının amortisman tutarı olan 28.640 TL’ye 2020 yılında hesaplanmayan kıst amortisman tutarı olan 16.706,67 TL eklenmiştir.
2020 yılı amortisman tutarı: 143.200×0,20 = 28.640,00
2020 yılı kıst amortisman tutarı: 28.640,00/12*5= 11.933,33
2024 yılında gider yazılacak 2020
Yılına ait kıst amortismandan kalan tutar: 28.640,00 – 11.933,33 = 16.706,67
——————————————————-31/12/2020——————————
770 GENEL YÖN.GİD.
770.01.00. Araç Amortisman 11.933,33
280 GEL.YIL.AİT GİD.
280.01.001 2024 Yılı Kıst Amortisman 16.706,67
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 28.640,00
Açıklama: 2020 yılı ……plakalı araç kıst amortisman kaydı
——————————————————————————————————–
——————————————————-31/12/2021———————————-
770 GENEL YÖN.GİD.
770.01.00. Araç Amortisman 28.640,00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 28.640,00
Açıklama: 2021 yılı ……plakalı araç kıst amortisman kaydı
——————————————————————————————————–
——————————————————-31/12/2024——————————
770 GENEL YÖN.GİD.
770.01.00. Araç Amortisman 16.706,67
280 GEL.YIL.AİT GİD.
280.01.001 2024 Yılı Kıst Amortisman 16.706,67
Açıklama: 2024 yılı ……plakalı araç kıst amortisman kaydı
——————————————————————————————————–
——————————————————-31/12/2024——————————–
770 GENEL YÖN.GİD.
770.01.00. Araç Amortisman 28.640,00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 28.640,00
Açıklama: 2024 yılı ……plakalı araç kıst amortisman kaydı
——————————————————————————————————–
