Finansal Bilgi Paylaşımı Hangi Ülkeler Arasında Yapılıyor?

Finansal Bilgi Paylaşımı Hangi Ülkeler Arasında Yapılıyor? Otomatik Bilgi Değişimi Nedir? Otomatik Bilgi Değişimi Kapsamında Bilgi Paylaşımı Başladı mı? Hangi Ülkelerle Ekonomik Bilgi Paylaşımı Yapılacak? Sistem nasıl işleyecek? Hangi dönemin bilgileri paylaşılacaktır? Otomatik bilgi değişimi geçmiş yılları kapsamakta mıdır? Kimlerin bilgileri değişime tabi tutulacaktır? Çifte vatandaşlığı bulunan Türk vatandaşlarının hem Türkiye’de hem yabancı bir ülkede adresi olması halinde yine de bildirim yapılır mı? Hangi kuruluşlar bildirim yapacak? Gayrimenkul bilgileri paylaşılacak mıdır? Hesap hareketleri bildirim kapsamında mı? Bir hesabın hangi gün itibarıyla bakiyesi bildirilecek? Ortak Hesapların Bildirimi Nasıl Olacak ? Değişilecek bilgiler hangi amaçla kullanılabilecektir? Tüm Bu soruların cevabını ve daha fazlasını bu yazıda bulacaksınız.

Otomatik Bilgi Değişimi Nedir?

Otomatik bilgi değişimi; kişilerin, yerleşik (mukimi) olduğu ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, yerleşik (mukim) olunan ülkeye, her yıl diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere mütekabiliyet esasında (karşılıklı) ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesidir.

Örneğin;

İsveç’te yerleşik bir Türk vatandaşının Türkiye’de bulunan ve kapsama giren banka hesabına ilişkin bilgilerin mütekabiliyet (karşılıklılık) esasında paylaşımıdır. Türkiye’de yerleşik bir İsveç vatandaşının İsveç’te sahip olduğu banka hesabının bilgisi de İsveç’ten alınacaktır.

Bu kapsamda; mevduat, saklama ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezdindeki;

Mevduat hesapları,
Saklama hesapları,
Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati,
Nakdi değer sigorta sözleşmeleri,
Düzenli ödeme sözleşmelerine

ilişkin finansal bilgiler paylaşılacaktır.

Değişime tabi tutulacak bilgiler;

İlgilinin adı ve soyadı,
Adresi,
Yerleşik (mukim) olduğu ülke ve vergi kimlik numarası (VKN),
Doğum yeri ve tarihi,
Hesap numarası, hesap bakiyesi ya da değeri,

Hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı gibi bilgilerden oluşmakta olup, gayrimenkul ve taşıt bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Hesap hareketleri detayı da bu kapsamda finansal kuruluşlardan alınmayacak ve paylaşım konusu yapılmayacaktır.

Finansal Hesap Bilgilerinin Karşılıklı Olarak Otomatik Değişimi

Otomatik Bilgi Değişimi Kapsamında Bilgi Paylaşımı Başladı mı?

Türkiye’nin ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamıştır. Otomatik bilgi değişimi süreci zaman içerisinde Anlaşmaya taraf tüm ülkeleri kapsayacak şekilde ilerleyecek olup, Türkiye’nin otomatik bilgi değişimi ilişkilerinin güncel durumu aşağıdaki linkten takip edilebilir.

Hangi Ülkelerle Ekonomik Bilgi Paylaşımı Yapılacak?

Türkiye’nin ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamıştır.

Otomatik bilgi değişimi kural olarak karşılıklı şekilde, mütekabiliyet esasında yapılmaktadır. Bununla birlikte, bilgi değişimi yapılacağı gün itibarıyla veri güvenliği noktasında OECD sekretaryası tarafından sorun tespit edilen ülkelere bilgi gönderilmeyecektir. Ayrıca, bazı ülkeler tek taraflı bilgi göndereceğinden bu ülkelere bilgi gönderilmesi söz konusu değildir.

Otomatik bilgi değişimi yapılacak ülkelerin önümüzdeki yıllarda değişiklik gösterebilmesi, yeni ülkelerin eklenmesi ya da çıkması söz konusu olabilecektir. Otomatik bilgi değişimi süreci zaman içerisinde Anlaşmaya taraf tüm ülkeleri kapsayacak şekilde ilerleyecektir. Güncel listeyi linkten takip edilebilir.

Sistem nasıl işleyecek?

Türkiye’de bulunan finansal kuruluşlar, örneğin bankalar, tespit ettikleri hesaplara ilişkin bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına bildirecek ve Başkanlık bu bilgileri güvenli bir elektronik ağ üzerinden ilgili ülkelere gönderecektir. Benzer şekilde karşılıklı olarak (mütekabiliyet esası ile) Türkiye’nin anlaşması bulunan ülkelerde bulunan hesaplara ilişkin bilgiler söz konusu ülkelerin vergi idareleri tarafından ülkemize gönderilecektir. İki ülke arasında bilgi değişimi, hesabın 31 Aralık tarihindeki durumu ile toplanan bilgilere ilişkin olarak bir sonraki yılın Eylül ayının sonuna kadar yapılabilmektedir. Kapsama giren bir ülkeye yalnızca o ülke yerleşiklerinin (mukimlerinin) bilgisi gönderilecektir. Bir finansal kuruluşun yurtdışına doğrudan bilgi göndermesi söz konusu değildir. Örneğin, Türkiye’deki ABC bankasının Norveç’e doğrudan bilgi göndermesi mümkün değildir. Kapsama giren bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından bankalardan alınacak ve ilgili ülkelerle paylaşılacaktır.

Aynı şekilde, Türkiye yerleşiklerinin (Türkiye mukimi) diğer ülkelerde sahip oldukları finansal hesap bilgileri de bu ülkelerden Türkiye’ye (Gelir İdaresi Başkanlığı) gönderilecektir.

Hangi dönemin bilgileri paylaşılacaktır? Otomatik bilgi değişimi geçmiş yılları kapsamakta mıdır?

2019 yılına ilişkin bilgilerin karşılıklılık sağlanan ülkelerle değişimine başlanmış olup 2020 yılı ve takip eden yılların bilgileri 2021 yılı içinde ve takip eden yıllarda bilgi değişimi takvimine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Bu tarihlerden önceki yıllara ilişkin otomatik bilgi değişimi yapılması söz konusu değildir. Norveç ve Letonya ile ise otomatik bilgi değişimi kapsamında 2018 ve 2019 yıllarında karşılıklı olarak bilgi paylaşımı yapılmıştır.

Otomatik bilgi değişimi kapsamında olmamakla birlikte, talep üzerine bilgi paylaşımı uzun yıllardır çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşmaları çerçevesinde geçmiş yıllara ilişkin sürdürülmektedir. Vergi Konularında İdari Yardımlaşma Sözleşmesi çerçevesinde de 01.01.2019 tarihi ile başlayan dönemlere ilişkin olarak talep üzerine bilgi değişimi yapılması mümkündür.

Kimlerin bilgileri değişime tabi tutulacaktır?

Anlaşma kapsamında, ilgili ülkelerde yerleşik (mukim)kişi ve kurumların yanı sıra, bu ülkelerde yerleşik kişilerin kontrol ettikleri Türkiye’de yerleşik olan bazı kurumların (örneğin; faiz, temettü gibi pasif gelir elde eden ya da bu amaçla varlık tutan fakat finansal kuruluş olmayan kurumlar) bilgileri paylaşılacaktır.

Bir ülkede yerleşik (mukim) olmak ne demektir?

Genel olarak ilgili devletin mevzuatı gereğince ikametgâh, ev, kanuni merkez, iş merkezi veya benzer yapıda diğer herhangi bir kıstas nedeniyle vergi mükellefiyeti altına giren kişi ya da kurumun o ülkede yerleşik (mukim) olduğu kabul edilir.

Örneğin; Japonya vatandaşı bir gerçek kişi sürekli olarak Türkiye’de ikamet ediyorsa vergisel açıdan Türkiye’de yerleşik (Türkiye mukimi) sayılır ve bu kişinin Japonya’da bulunan finansal hesaplarına ilişkin bilgiler Japon Vergi İdaresi tarafından Türkiye ile paylaşılır. Ülkelerin yerleşikliğe (mukimliğe) ilişkin mevzuatları için daha detaylı bilgi için Linki Tıklayınız

Bir kişi iki ülkenin mevzuatına göre aynı zamanda iki ülkede de yerleşiklik (mukimlik) statüsü kazandıysa, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının ilgili maddesine göre çifte mukimlik sorunu çözülür.

Çifte vatandaşlığı bulunan Türk vatandaşlarının hem Türkiye’de hem yabancı bir ülkede adresi olması halinde yine de bildirim yapılır mı?

Bilgi değişiminde kriter vatandaşlık değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir (mukimliktir). 1/7/2017 tarihinden önce ve sonra açılan hesapların incelenme yöntemleri farklıdır. 1/7/2017 tarihinden sonra açılan hesaplarda kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın hesap açılışında alınan diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde beyanın makul olduğu kabul edilir ve hesaba ilişkin bilgiler bildirilmez. Bu tarihten önce açılan hesaplarda ise finansal kuruluşun kayıtlarındaki tek gösterge, adres bilgisi değildir.

Örneğin; adres Türkiye’de olsa bile, banka kayıtlarında İsveç’te ilgili kişiye ait bir telefon numarası tespit edilmesi halinde hesabın kapsama girmesi söz konusu olabilir. Bununla birlikte, hesap sahipleri 1/7/2017 tarihinden önce açılmış hesapları açısından ilgili finansal kuruluşla iletişime geçerek Türkiye mukimi olduklarını belirten bir kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge sunabilir. Türkiye Adres Kayıt Sisteminde kişinin “yerleşim yeri adresi” Türkiye olarak kayıtlı ise, bu bilgi finansal kuruluşa sunulduğunda bu kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğu kabul edilir. Finansal kuruluşun kayıtlarında yurtdışı adresi olan fakat yerleşme maksadıyla Türkiye’ye dönmüş vatandaşlar, Türkiye Adres Kayıt Sistemindeki kaydı düzeltebilecekleri gibi finansal kuruluşa Türkiye’de yerleşik olduklarına ilişkin bir kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge ile başvurabilirler.

Hangi kuruluşlar bildirim yapacak?

4 tür finansal kuruluş kapsamdadır:

Mevduat kuruluşları (genel olarak bankalar)
Saklama kuruluşları (saklama bankaları vb.)
Yatırım kurumları (yatırım bankaları ve fonlar gibi)
Belirli sigorta şirketleri

Bununla birlikte kamu kurumları, uluslararası kuruluşlar bu kapsamda sayılmaz.

Otomatik Bilgi Değişiminin Kapsamı nedir?

Türkiye’deki finansal kuruluşlarda tutulan finansal hesap bilgileri bilgi değişimi kapsamına girmekte olup, taşınmaz ve araç gibi taşınır bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Kapsama girmesi durumunda, hem gerçek kişi (bireysel hesaplar) hem de kurumlara ait (kurum hesabı) bilgiler karşılıklı olarak paylaşılabilmektedir.

Kapsamdaki finansal hesaplar;

Mevduat hesapları,
Saklama hesapları,
Borç ve ortaklık ilişkisi menfaati,
Nakdi değer sigorta sözleşmeleri ve
Düzenli ödeme sözleşmeleri (anüiteler) olmak üzere 5 kategoridedir.

Tüm hesap türlerinde hesabın yılsonu bakiyesi bildirime tabi olup, hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin (emekli aylığı, kira geliri gibi) bilgiler otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir.

Bununla birlikte, mevduat hesaplarında ayrıca hesaba yıl içinde ödenen faiz de bildirilecektir. Saklama hesaplarında hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü ve diğer gelirler ile finansal varlığın satışından doğan gelirler bilgi değişimi kapsamındadır. Mevduat ve saklama hesapları dışındaki hesap türlerinde ise (örneğin anüiteler), hesap sahibine yapılan ödemeler bildirilir.

Bireysel emeklilik sözleşmeleri (BES) kapsama giriyor mu?

4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu çerçevesinde gönüllü katılıma dayalı bireysel emeklilik hesapları ile Kanunun ek 2 maddesi uyarınca çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dahil edilmesi amacıyla açılan hesaplar kapsamda değildir. Diğer taraftan bireysel emeklilik sisteminden kazanılan hakların kullanılması için açılan hesaplar ya da yapılan sözleşmeler belli şartlar altında kapsama girebilmektedir.

Hangi hesaplar finansal hesap sayılmaktadır?

Finansal hesaplar;

Mevduat hesapları, (Mevduat kuruluşlarında tutulan mevduat ve katılım hesapları, vadeli-vadesiz mevduat hesapları, katılım bankalarındaki cari hesaplar) (Yabancı para, altın ve gümüşten oluşan mevduat hesapları da bildirim kapsamındadır.)
Saklama hesapları, (Saklama kuruluşlarında (çoğunlukla bankalar ve SPK’dan yetki belgeli aracı kuruluşlar) tutulan hisse senedi, tahvil ve bonolar.)
Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati, (SPK’dan yetki almış portföy yönetim şirketleri tarafından kurulan yatırım fonları ve SPK’dan yetki alarak kurulan yatırım ortaklıklarındaki paylar.)
Nakdi değer sigorta sözleşmeleri, (Yatırım amacıyla düzenlenen birikim değerli hayat sigortaları bu kapsamdadır. Mal zarar sigortası, sorumluluk sigortaları ve kaza sigortaları, kasko bu kapsamda değildir. Sadece risk pirimi alınan hayat sigorta sözleşmeleri de nakdi değer kapsamına girmemektedir.)

• Düzenli ödeme (anüite) sözleşmeleri, (Emeklilik Gelir Planı ve Yıllık Gelir Sigortası örnek olarak verilebilir. Bireysel emeklilik sözleşmeleri bu kapsamda değildir.)

Gayrimenkul bilgileri paylaşılacak mıdır?

Gayrimenkuller (ev, bina, arsa vb.) ve araç gibi finansal nitelikte olmayan varlıklara ilişkin bilgilerin otomatik temelde değişimi söz konusu değildir.

Örnek: Japonya’da yerleşik (Japonya mukimi) Bay (A) Ankara’da kiraya verdiği evinden50.000 TL kira geliri elde etmiş ve kira Türk finansal kuruluşunda bulunan vadesiz mevduat hesabına yatmıştır. Bay (A) yıl içinde hesabından hiç para çekmemiş olup yılın başındaki hesap bakiyesi ise sıfırdır. Bu durumda, Japonya’ya gönderilecek bildirimde hesabın yılsonu bakiyesi 50.000 TL olarak bildirilir fakat otomatik bilgi değişimi kapsamında, Bay (A)’nın Ankara’da evi olduğu, paranın kaynağının kira geliri olduğu ya da hesaba kira yattığına ilişkin bir bilgi gönderilmez.

Bildirimler için bir limit bulunuyor mu?

01/07/2017 tarihinden önce açılmış kurumlara ait hesaplarda hesap bakiyesinin 250.000 ABD dolarını geçmemesi halinde finansal kuruluşun bu hesabı Başkanlığa bildirmesi zorunlu değildir. Bireysel hesaplar için ise böyle bir eşik değer söz konusu değildir. 01/07/2017 tarihinden sonra açılan hem bireysel hesaplar hem de kurum hesapları bakiyesi ne olursa olsun bildirim kapsamındadır.

Örnek: İsveç mukimi Bay (M)’nin Türkiye’de bulunan (B) bankasında 10 TL bakiyeli hesabı bulunmaktadır. Bu hesabın bilgileri İsveç’e bildirilir. Karşılıklılık (mütekabiliyet) esası çerçevesinde aynı mahiyetteki hesap bilgileri de İsveç’ten alınır.

Örnek: Danimarka’da kurulu (M) şirketi Türkiye’de bulunan (B) bankasında 30/05/2016 tarihinde hesap açmıştır. Hesabın 31/12/2020 tarihli bakiyesi 249.000 ABD dolarıdır. Belirlenen eşiği aşmadığı için bankanın bu hesabı 2021 yılında bildirmesi zorunlu değildir.

Hesap hareketleri bildirim kapsamında mı? Bir hesabın hangi gün itibarıyla bakiyesi bildirilecek?

Anlaşma kapsamındaki finansal hesapların 31 Aralık tarihindeki hesap bakiyesi ya da değeri ile bu hesaba yıl içinde ödenen gelir (faiz, kâr payı, temettü, finansal varlıkların satışından elde edilen gelirler vb. gibi) bildirim kapsamındadır. Ancak, örneğin bir mevduat hesabına yıl içinde yatırılan gayrimenkul kira ödemesi, borç ödemesi gibi hesap hareketleri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir.

Örnek: İsveç’te yerleşik Bay (A)’nın Türkiye’deki (B) bankasında bir vadeli mevduat hesabı bulunmaktadır. Bay (A)’nın Antalya’daki evine ait kira bedeli her ay bu hesaba yatmaktadır. Bu hesaba ilişkin 31 Aralık tarihi itibari ile olan hesap bakiyesi ve hesaba ödenen faiz bir sonraki yıl en geç Eylül sonu itibari ile otomatik bilgi paylaşımı çerçevesinde bildirilirken; otomatik bilgi değişimi kapsamında, paranın kaynağının kira geliri olduğu ya da hesaba kira yattığına ilişkin bir bilgi gönderilmez. Karşılıklılık (mütekabiliyet) esası çerçevesinde aynı mahiyetteki hesap bilgileri de İsveç’ten alınacaktır.

Ortak Hesapların Bildirimi Nasıl Olacak ?

Müşterek olarak tutulan hesaplarda ortakların her biri hesap sahibi gibi değerlendirilir ve hesap bakiyesinin tümü bildirilir. Bildirimde hesabın bakiyesinin ortak sayısına bölünmesi söz konusu değildir.

Örnek: Japonya’da yerleşik (Japonya mukimi) Bay (A), Türkiye’de bulunan (C) bankasında 100.000 Euro tutarında mevduat hesabına eşi Japonya mukimi Bayan (B) ile ortak olarak sahiptir. Japonya’ya yapılacak bildirimde Bay (A)’nın hesap bakiyesi 100.000 Euro olarak bildirilirken, Bayan (B)’nin de hesap bakiyesi 100.000 EUR olarak yer alacaktır. Bildirimde hesabın bakiyesinin ikiye bölünmesi söz konusu değildir. Eşlerden birinin yurtdışında mukim olması o ülkeye bildirim yapılması için yeterlidir. Eşlerden biri Türkiye’de mukim olsa bile hesap bakiyesinin tamamı Japonya’ya bildirilir. Karşılıklılık (mütekabiliyet) esası çerçevesinde aynı mahiyetteki hesap bilgilerinin de Japonya’dan alınacağı tabiidir

Bu bilgilerin paylaşımı çifte vergilendirmeye yol açar mı?

Otomatik bilgi değişimine bağlı olarak çifte vergilendirme yapılmayacaktır. Elde edilen gelir, ya sadece gelirin elde edildiği ülkede (örneğin Türkiye’de) vergilendirilecek, ya da gelirin elde edildiği ülkede (örneğin Türkiye’de) ödenen vergi, mukim olunan diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilebilecek, yani Türkiye’de ödenen vergi ilgili ülkede ödenecek tutardan düşülebilecektir.

Türkiye’de elde edilen gelirlerin bazıları diğer ülkelerde de vergilendirmeye tabidir. Örneğin; Türkiye ile (A) ülkesi arasındaki “Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” kapsamında Türkiye’de temettü gelirlerinden %10 oranında vergi kesintisi yapılıyor ve asıl mukim olunan (A) ülkesinde bu gelirlerden %15 oranında vergi alınıyor ise, aradaki farkın (A) ülkesine ödenmesi söz konusudur.

Örnek: Japonya’da yerleşik (Japonya mukimi) Bay (A), Türkiye’deki vadeli banka hesabından yıl içinde 10.000 TL faiz geliri elde etmiş olup hesabın 31 Aralık’taki yılsonu bakiyesi 100.000 TL’dir. Banka tarafından faiz geliri üzerinden %10 oranında 1.000 TL gelir vergisi kesintisi yapılmıştır.

Bilgi değişimi kapsamında Japonya’ya hesabın yılsonu bakiyesinin 100.000 TL olduğu ve dönem içinde 10.000 TL faiz geliri elde edildiği bildirilecektir. Karşılıklılık (mütekabiliyet) esası çerçevesinde aynı mahiyetteki hesap bilgileri de Japonya’dan alınacaktır.

Japonya mevzuatına göre Bay (A)’nın Türkiye’de elde ettiği faiz gelirini Japon Vergi İdaresine beyan etmesi gerekiyorsa, Türkiye’de kesinti yoluyla ödenen 1.000 TL Gelir Vergisi Japonya’da ödenecek vergiden mahsup edilebilecektir. Yürürlükteki ÇVÖA (Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları) hükümleri yıllardır bu şekilde uygulanmakta olup otomatik bilgi değişimi sonrasında da söz konusu Anlaşmaların vergilendirmeye ilişkin hükümlerinin eskiden olduğu gibi uygulanmasına devam edilecektir. Türkiye’nin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının Türkçe metinlerine ve bazı anlaşmaların uygulanmasına ilişkin rehberlere bu linkten ulaşılabilir

Değişilecek bilgiler hangi amaçla kullanılabilecektir?

Değişilecek bilgiler vergi amaçları için kullanılabilecektir.

Konu Hakkında Daha Ayrıntılı Bilgi İçin Aşağıdaki Gelir İdaresi Başkanlığının Hazırlamış Olduğu Finansal Hesap Bilgilerinin VKKOODSB Rehberini inceleyebilirsiniz.

finansal-Hesap Bilgilerinin-VKKOODSB-Rehberiİndir